رگ به رگ شدگی، کشیدگی و کوفتگی

به طور کلی به آسیب‌های بافت‌های بدن غیر از استخوان‌ها، آسیب‌های بافت نرم می‌گویند. رگ به رگ شدگی، کشیدگی و کوفتگی از جمله صدمات بافت نرم هستند، اگر چه علت بافت درگیر در هر آسیب متفاوت می‌باشد.

رگ به رگ شدگی، رباط‌ها و دیگر بافت‌های نرم اطراف مفصل (مانند مچ پا یا مچ دست) را درگیر می‌کند.

کشیدگی، دور از مفصل رخ می‌دهد و شامل پارگی یا کشش بیش از حد عضلات یا تاندون‌ها است و معمولا در ساق، ران یا کمر روی می‌دهد.

کوفتگی، یک آسیب بافت نرم است که در آن، رگ‌های خونی نزدیک به سطح بدن در پوست و بافت‌های مجاور، به دنبال ضربه یا سایر فشارها، دچار پارگی می‌شوند. کوفتگی ممکن است همراه با یک رگ به رگ شدگی یا کشیدگی دیده شود. رنگ بافت‌ها ممکن است نشان دهنده زمان آسیب باشد. در ابتدا بافت قرمز و سپس بنفش می‌شود. زمانی که خون به آرامی دوباره جذب بدن می‌شود، رنگ بافت متمایل به آبی می‌شود.

دررفتگی، خارج شدن استخوان از محل طبیعی خود در مفصل است. احتمال دررفتگی مفاصلی از جمله مفصل انگشت و شانه با نیروی شدید، نسبت به دیگر مفاصل بیشتر است. دررفتگی یک آسیب بافت نرم است اما از آنجایی که مدیریت و اقدامات لازم برای دررفتگی کاملا مانند شکستگی است، این مسئله در قسمت آسیب‌های بافت سخت بررسی شده است.

علائم و نشانه‌ها

• درد در محل آسیب، اغلب در رگ به رگ شدگی یا کشیدگی
• از دست دادن قدرت ناحیه آسیب دیده، به ویژه در رگ به رگ شدگی
• تورم ناحیه آسیب دیده
• تهوع
• احساس غش یا گیجی
• رنگ پریدگی، سرد و مرطوب بودن پوست ناشی از شوک

اقدامات گام به گام

1. به مصدوم کمک کنید در یک موقعیت راحت قرار بگیرد

• با حمایت مصدوم به او کمک کنید در راحت‌ترین وضعیت (معمولا نشسته یا درازکشیده) قرار بگیرد.
• در صورت امکان، برای محدود کردن خونریزی بافت‌های آسیب دیده، ناحیه آسیب را بالا نگه دارید. برای رگ به رگ شدگی مچ پا یا کشیدگی عضلات ساق پا، اندام تحتانی را بالا نگه دارید و اندام تحتانی را روی پدهای استوانه‌ای ساخته شده از لباس یا پتو، قرار دهید. برای بازو یا مچ دست آسیب دیده، اندام را بالا نگه دارید یا در حالت استراحت روی لباس‌های لوله شده یا بالش قرار داده و از آن مراقبت کنید.

• اگر مصدوم ظاهری مضطرب، با پوست سرد، مرطول و رنگ پریده دارد ناحیه آسیب دیده را بالا نگه دارید، اما مصدوم را در همان وضعیت خوابیده به پشت حفظ کنید.

2. از بانداژ حمایتی محکم استفاده نمایید

• از باند کرپ یا کرپ کشی با کیفیت برای بانداژ اندام آسیب دیده استفاده کنید.
• پس از ثابت سازی و اعمال فشار به قسمت آسیب دیده، از برقراری خون‌رسانی انگشتان دست و پا در اندام درگیر اطمینان حاصل کنید.
• اگر قسمت آسیب دیده، دردناک‌تر یا متورم از آن است که به راحتی بانداژ شود، ابتدا یک پد پارچه‌ای نخی را روی محل آسیب قرار داده و به صورتی محکم آن را بانداژ کنید. این بانداژ را به مدت حداقل 10 دقیقه بگذارید.

• اگر آسیب روی اندام نیست با به کارگیری یک پد حجیم حداقل به مدت 10 دقیقه با دست فشار وارد کنید.

3. از کیسه یخ روی ناحیه آسیب دیده استفاده نمایید

• پس از 10 دقیقه اعمال فشار، ناحیه آسیب را بالا نگه دارید و روی آن کیسه یخ قرار دهید.
• در صورتی که به کیسه یخ دسترسی ندارید، مقداری یخ خورد شده را در کیسه پلاستیکی قرار دهید و آن را ببندید. ممکن است از یک کیسه سبزیجات منجمد، به جای کیسه یخ استفاده شود.

• کیسه یخ را حداکثر 10 دقیقه روی محل قرار دهید. سپس آن را بردارید و بانداژ کرپ ببندید.
• هنگامی که پوست در لمس به دمای طبیعی رسید، ممکن است مجددا از کیسه یخ استفاده شود (حداکثر 10 دقیقه در هر بار). در صورت سرد بودن پوست در لمس، نباید مجددا از کیسه یخ استفاده کرد.

هرگز کیسه یخ را بدون پوشش به طور مستقیم روی پوست قرار ندهید، زیرا ممکن است باعث سوختگی یا بدتر شدن آسیب موجود شود.

در کودکان یا فرد بالغ مسن از کیسه یخ بیش از 10 دقیقه در هر بار استفاده نکنید. همیشه رنگ پوست مصدوم را در هر فواصل منظم بررسی کنید. در صورت تغییر رنگ پوست از آبی و سفید به صورتی یا قرمز کیسه یخ را بردارید، زیرا این نشان دهنده افزایش جریان خون ناحیه است و خونریزی داخلی را افزایش می دهد.

4. ناحیه آسیب دیده را در حالت استراحت کامل نگه دارید و توصیه‌های پزشکی را رعایت کنید

• در 20 تا 30 دقیقه اول پس از آسیب، مصدوم را در حالت استراحت کامل قرار دهید و اندام آسیب دیده را بالا نگه دارید. با این کار، کنترل اولیه خونریزی داخل بافتی میسر می‌شود.
• ارزیابی بالینی فوری آسیب را انجام دهید.

اگر مصدوم هنوز مضطرب است و درد شدیدی دارد یا برای انتقال با ماشین قادر به همکاری نیست، برای آمبولانس با شماره 115 تماس بگیرید.

اگر آسیب ناحیه کمر یا گردن وجود دارد، برای جلوگیری از استرس و خطر آسیب بیشتر، آمبولانس بهترین روش انتقال می باشد.

از گرمایش و کیسه‌های گرم استفاده نکنید تا دمای پوست به اندازه طبیعی (معمولا طی دو یا سه روز) برسد. استفاده از گرما هنگام گرم بودن بخش آسیب دیده، ممکن است موجب افزایش خونریزی در داخل بافت آسیب دیده شود.

قبل از 10 دقیقه اعمال فشار با باند، بالاگرفتن قسمت آسیب دیده و استراحت، از کیسه یخ استفاده نکنید. کیسه یخ می‌تواند لخته شدن را به تاخیر بیندازد، در نتیجه ممکن است خونریزی در ناحیه آسیب طولانی‌تر شود.