اسکن توموگرافی گسیل پوزیترون (PET یا پت اسکن) یک روش تصویربرداری است که می‌تواند عملکرد متابولیک یا بیوشیمیایی بافت‌ها و اندام‌های بدن را آشکار کند. پت اسکن از داروی رادیواکتیو (ردیاب) برای نشان دادن فعالیت متابولیک طبیعی و غیرطبیعی استفاده می‌کند. پت اسکن اغلب می‌تواند بیماری‌ها را قبل از نمایان شدن آن بیماری در سایر آزمایشات تصویربرداری مانند سی تی اسکن (CT) و ام آر ای (MRI) تشخیص دهد.

داروی ردیاب اغلب در رگ دست یا بازو تزریق می‌شود. سپس ردیاب در مناطقی از بدن که دارای سطوح بالاتری از فعالیت متابولیک یا بیوشیمیایی هستند جمع‌آوری می‌شود، که اغلب محل بیماری را مشخص می‌کند. تصاویر پت اسکن معمولا با سی تی اسکن یا ام آر آی ترکیب می‌شوند و اسکن پت سی تی اسکن یا پت ام آر آی نامیده می‌شوند.

دلایل انجام روش

پت اسکن (PET) یک روش موثر برای شناسایی انواع بیماری‌ها، از جمله سرطان، بیماری قلبی و اختلالات مغزی است. پزشک می‌تواند از این اطلاعات برای تشخیص، نظارت یا درمان بیماری استفاده کند.

سرطان

سلول‌های سرطانی به عنوان نقاط روشن در پت اسکن خودنمایی می‌کنند زیرا میزان متابولیسم آن‌ها بیشتر از سلول‌های معمولی است. پت اسکن ممکن است در موارد زیر مفید باشد:

• تشخیص سرطان
• فاش کردن اینکه آیا سرطان گسترش یافته است یا خیر
• بررسی اینکه آیا درمان سرطان موثر است یا خیر
• عود کردن سرطان

معمولا تومورهایی که می‌توان با روش پت اسکن تشخیص داد، عبارتند از:

• مغز
• پستان
• گردن
• کولورکتال
• مری
• سر و گردن
• ریه
• سیستم لنفاوی
• لوزالمعده
• پروستات
• پوست
• تیروئید

بیماری قلبی

پت اسکن می‌تواند مناطقی از کاهش جریان خون در قلب را نشان دهد. این اطلاعات می‌تواند به بیمار و پزشک در تصمیم‌گیری کمک کند، به عنوان مثال، ممکن است از روشی برای بازکردن گرفتگی عروق قلب (آنژیوپلاستی) یا جراحی بای پس عروق کرونر استفاده شود.

اختلالات مغزی

پت اسکن می‌تواند برای ارزیابی برخی از اختلالات مغزی مانند تومورها، بیماری آلزایمر و تشنج استفاده شود.

خطرات و عوارض احتمالی

برای پت اسکن، یک داروی رادیواکتیو (ردیاب) به داخل ورید تزریق می‌شود. از آنجا که میزان اشعه‌ای که در ردیاب در معرض آن قرار می‌گیرید اندک است، خطر تأثیرات منفی ناشی از تابش کم است. اما ممکن است:

• در صورت بارداری، نوزاد متولد نشده خود را در معرض اشعه قرار دهید.
• در صورت شیردهی کودک خود را در معرض تابش قرار دهید.
• دچار واکنش آلرژیک شوید، اگرچه این مورد نادر است.

با پزشک خود در مورد فواید و خطرات پت اسکن صحبت کنید.

آمادگی برای روش

به پزشک خود موارد زیر را اطلاع دهید:

• اگر تا به حال واکنش آلرژیک داشته‌اید.
• اگر اخیرا بیمار شده‌اید یا بیماری دیگری دارید، مانند دیابت.
• در صورت مصرف هرگونه دارو، ویتامین یا مکمل گیاهی.
• اگر باردار هستید یا فکر می‌کنید ممکن است باردار باشید.
• در صورت شیردهی.
• اگر از فضاهای بسته (کلاستروفوبیک) می‌ترسید.

پزشک دستورالعمل‌های مفصلی در مورد نحوه آماده شدن برای اسکن به بیمار می‌دهد. یک قانون کلی این است که چند روز قبل از مطالعه از ورزش‌های سنگین خودداری کنید و چهار ساعت قبل از اسکن چیزی نخورید.

نحوه انجام اقدام

پت اسکنر یک دستگاه بزرگ است که کمی شبیه یک پیراشکی غول پیکر ایستاده، شبیه به سی تی اسکن یا ام آر آی است.

از ابتدا تا انتها، این روش حدود دو ساعت طول می‌کشد و معمولا نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد. برای اسکن ممکن است از شما خواسته شود:

• لباس بیمارستان را بپوشید.
• مثانه خود را تخلیه کنید.

یکی از اعضای تیم مراقبت‌های بهداشتی داروی رادیواکتیو (ردیاب) را به رگ بازو یا دست تزریق می‌کند. ممکن است به طور مختصر احساس کنید سرما در بازو حرکت می‌کند. در حالی‌که ردیاب جذب بدن می‌شود، به مدت 30 تا 60 دقیقه در سکوت استراحت می‌کنید و روی صندلی دراز می‌کشید.

هنگامی که آماده آزمایش شدید، روی یک میز باریک و پهن می‌خوابید که به قسمتی از اسکنر که شبیه سوراخ پیراشکی است کشیده می‌شود. در حین اسکن باید کاملا بدون حرکت باشید تا تصاویر تار نشوند. تکمیل یک پت سی تی اسکن حدود 30 دقیقه و برای پت ام آر آی 45 دقیقه طول می‌کشد. این دستگاه صداهای وزوز و کلیک را ایجاد می‌کند.

آزمایش بدون درد است. اگر از فضاهای بسته می‌ترسید، ممکن است هنگام اسکن احساس اضطراب کنید. حتما در مورد هرگونه اضطرابی که باعث ناراحتی شما می‌شود، به پرستار یا تکنسین اطلاع دهید. ممکن است او به شما دارویی بدهد تا به آرامش حین انجام روش کمک کند.

پس از انجام آزمایش

بعد از آزمایش می‌توانید روز خود را طبق معمول ادامه دهید، مگر اینکه پزشک چیز دیگری بگوید. شما باید مایعات زیادی بنوشید تا ردیاب را از بدن خود خارج کنید.

نتایج قابل انتظار

پزشک متخصص برای تفسیر تصاویر اسکن (رادیولوژیست) یافته‌ها را به پزشک شما گزارش می‌کند.

رادیولوژیست ممکن است تصاویر پت اسکن را با تصاویر سایر آزمایشاتی که اخیراً انجام داده‌اید مانند ام آر آی یا سی تی اسکن مقایسه کند. یا ممکن است تصاویر پت اسکن با هم ترکیب شوند تا جزئیات بیشتری در مورد وضعیت شما ارائه شود.