مدیریت بیماری
آزمایش خون پنهان در مدفوع
آزمایش خون پنهان در مدفوع یک روش تشخیصی است که به منظور بررسی وجود خون مخفی در نمونه‌ی مدفوع انجام می‌گیرد.
خون مخفی در مدفوع ممکن است نشان دهنده سرطان کولون (روده بزرگ) یا توده در کولون یا رکتوم باشد؛ با این حال همه سرطان‌ها و پولیپ‌ها موجب خونریزی نمی‌شوند.
عموما، خون مخفی بسیار کمی در مدفوع وجود دارد که تنها از طریق مواد شیمیایی به کار گرفته شده در آزمایش، قابل تشخیص است.
اگر خون در مدفوع به کمک یک آزمایش خون مخفی در مدفوع تشخیص داده شود، به آزمایش‌های بیشتری برای مشخص کردن منبع خونریزی نیاز است. آزمایش خون مخفی در مدفوع تنها وجود یا عدم وجود خون در مدفوع را مشخص می‌کند و کمکی به تشخیص منبع خونریزی نمی‌کند.
دلایل انجام روش
متخصص گوارش ممکن است آزمایش خون مخفی در مدفوع را به دلایل زیر توصیه کند:
- غربالگری سرطان کولون
اگر بیمار سن 50 یا بیشتر دارد و در خطر نسبی ابتلا به سرطان کولون قرار دارد، پزشک آزمایش خون مخفی در مدفوع را هر سال به منظور غربالگری سرطان کولون توصیه می‌کند. در هر حال، بیمار ممکن است به آزمایش‌های دیگری نیز نیاز داشته باشد تا پزشک بتواند کولون را به طور مستقیم مورد بررسی قرار دهد.
- ارزیابی علل احتمالی آنمی (کم‌خونی) ناشناخته
آنمی شرایطی است که در آن گلبول‌های قرمز خون به تعداد مناسب برای حمل اکسیژن کافی به بافت‌های بدن وجود ندارند. برخی اوقات یک آزمایش خون مخفی در مدفوع برای تشخیص این که آیا خونریزی در سیستم گوارشی بیمار برای مثال خونریزی زخم گوارشی، عامل آنمی بوده است یا خیر انجام می‌شود.
آمادگی پیش از روش
غذاهای مختلف، مکمل‌های غذایی و داروها می‌توانند نتایج برخی از آزمایشات خون مخفی در مدفوع را تغییر دهند؛ بدین ترتیب که حالتی که آزمایش نشان می‌دهد خون در مدفوع وجود دارد اما در واقع خونی وجود ندارد (مثبت کاذب) و هم حالتی که آزمایش نشان می‌دهد که خون وجود ندارد و در واقع وجود دارد (منفی کاذب). پزشک به بیمار توصیه می‌کند که از مصرف برخی غذاهای و داروها خودداری کند. برای اطمینان از نتایج دقیق آزمایش خون مخفی در مدفوع، بیمار باید دستور العمل‌های پزشک را دنبال کند.
سه روز قبل از انجام آزمایش خون مخفی در مدفوع مصرف غذاها و داروهای زیر ممنوع است:
- میوه‌ها و سبزیجات خاص مانند بروکلی و شلغم
- خردل
- گوشت قرمز
- مکمل‌های ویتامین ث
- داروهای مسکن مانند آسپیرین و ایبوپروفن
نحوه انجام روش
انواع مختلفی از آزمایش خون مخفی در مدفوع وجود دارد که هر کدام رویکرد متفاوتی در جمع‌آوری و آزمایش نمونه مدفوع دارد. انواع آزمایش خون مخفی در مدفوع عبارتند از:
- آزمایش خون مخفی در مدفوع گوایاک
در این روش کارت‌های آزمایش در اختیار بیمار قرار می‌گیرند. بیمار هر دو تا سه بار در میان در حرکات روده خود و در روزهای متوالی، نمونه مدفوع را در ظرف تمیز جمع‌آوری می‌کند. سپس از یک مایع برای برداشتن یک بخش از مدفوع و انتقال آن به یک منطقه خاص از یک کارت استفاده می‌کند. بعد از خشک شدن نمونه‌های مدفوع، بیمار آن‌ها را پزشک یا آزمایشگاه باز می‌گرداند.
- پد یا بافت معرف قابل شستشو
بیمار می‌تواند این کیت را بدون نسخه تهیه کند. بیمار کیت را قبل از مدفوع کردن در کاسه توالت برای سه روز متوالی قرار می‌دهد. در صورت وجود خون در مدفوع، رنگ پد تغییر خواهد کرد. بیمار تغییرات رخ داده را به متخصص گوارش اطلاع می‌دهد.
- آزمایش خون مخفی در مدفوع ایمنی شیمیایی
در این روش از آزمایش خون مخفی در مدفوع به این ترتیب است که بیمار از یک قاشق یا ابزار دیگر برای جمع‌آوری نمونه مدفوع استفاده می‌کند و آن را در یک ظرف مخصوص جمع‌آوری نمونه نگهداری می‌کند. این ظرف به پزشک یا آزمایشگاه برگردانده می‌شود. این روش به محدودیت‌های غذایی قبل از جمع‌آوری نمونه نیازی ندارد و آزمایش می‌تواند بر روی نمونه مدفوع اتفاقی انجام شود.
برای نتایج دقیق در آزمایش خون مخفی در مدفوع، بیمار باید دستور العمل‌های پزشک را دنبال کرده و نمونهها را سریعا به محل مورد نظر منتقل کند.
نتایج قابل انتظار
آزمایش خون مخفی در مدفوع منفی در نظر گرفته می‌شود اگر خونی در نمونه‌های مدفوع بیمار تشخیص داده نشود. اگر شما آزمایش خون مخفی در مدفوع را برای غربالگری سرطان کولون انجام داده‌اید و در خطر متوسط ابتلا به سرطان کولون قرار دارید، متخصص گوارش تکرار آزمایش خون مخفی در مدفوع را برای یک سال بعد توصیه می‌کند.
یک آزمایش خون مخفی در مدفوع مثبت در نظر گرفته می‌شود اگر خون در نمونه‌های مدفوع بیمار تشخیص داده شود. در این صورت بیمار به انجام آزمایش‌های دیگر مانند آزمایش کولونوسکوپی نیاز دارد تا منبع خونریزی مشخص شود.
