بیوپسی یا نمونه‌برداری یک روش پزشکی است که در آن نمونه‌ای از بافت قسمت مورد نظر از بدن بیمار برای معاینه یا تشخیص وضعیت بیماری برداشته می‌شود. پزشکتان احتمال دارد برای بررسی بیش‌تر، به منظور تشخیص ضایعه، تومور یا توده، بیوپسی را توصیه کند. نحوه انجام بیوپسی بستگی به محلی دارد که نمونه بافتی باید از آن منطقه برداشته شود.

دلایل انجام

تقریباً از هرجای بدن، از جمله پوست، اندام‌ها و سایر ساختارها، می‌توان نمونه بافتی (بیوپسی) تهیه کرد.

بیوپسی بیش‌تر برای بررسی ناهنجاری ها صورت می‌گیرد، که برخی از این ناهنجاری‌ها، عبارتند از:

• وجود توده یا تورم در اندام
• وجود مشکلات و اختلالات در اندام‌هایی مانند کلیه یا کبد

در هنگام بررسی نمونه‌های بافتی در زیر میکروسکوپ، احتمال دارد سلول‌های غیرطبیعی شناسایی شوند که این امر می‌تواند به تشخیص انواع بیماری‌ها کمک کند. گر یک بیماری قبلاً تشخیص داده شده باشد، می‌توان از بیوپسی برای ارزیابی شدت آن (مانند درجه التهاب) و درجه یا مرحله پیشرفت (مانند مراحل پیشرفت یک سرطان) و همچنین میزان بهبود یک ضایعه استفاده کرد. نتایج بیوپسی می‌تواند برای انتخاب مناسب‌ترین روش درمانی و ارزیابی پاسخ بدن به نوع درمان و تعیین پیش آگهی بیماری بسیار مفید باشد.

نمونه‌هایی از شرایطی که ممکن است بیوپسی برای بررسی آن مفید باشد شامل موارد زیر است:

• سرطان
• التهاب مانند کبد (هپاتیت) یا کلیه (نفریت)
• عفونت، مانند عفونت در غدد لنفاوی به عنوان مثال، سل
• بیماری‌های مختلفی پوستی

انواع بیوپسی

بسته به نوع بافت و محل نمونه‌برداری، انواع مختلف بیوپسی وجود دارد. روش‌های تصویربرداری، مانند اشعه ایکس، سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن(CT) یا اسکن ام‌آر‌آی (MRI)، اغلب برای هدایت ابزار بیوپسی به محل مورد نظر و برداشتن نمونه، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

بیوپسی (نمونه برداری) پوستی

بیوپسی پوستی (جلدی) سلول‌ها را از سطح بدن شما جدا می‌کند. بیوپسی پوستی بیش‌تر برای تشخیص بیماری‌های پوستی مانند سرطان‌های پوست استفاده می‌شود. اگر بیوپسی پوستی داشته باشید، معمولاً برای بی‌حس کردن ناحیه از بی‌حسی موضعی استفاده شود. نوع بیوپسی پوستی به نوع سرطان احتمالی و میزان سلول‌های غیرطبیعی آن بستگی دارد.

بیوپسی تراشیدن

در طی بیوپسی تراشیدن، پزشک از ابزاری شبیه به تیغ برای خراش دادن سطح پوست استفاده می‌کند.

آمادگی پیش از مداخله

آماده‌سازی برونکوسکوپی معمولا شامل مراحل زیر است:

غذا و دارو

ممکن است از شما خواسته شود چند روز قبل از برونکوسکوپی مصرف داروهای رقیق کننده خون را متوقف کنید. همچنین از شما خواسته می‌شود 4 تا 8 ساعت قبل از عمل غذا نخورید و یا چیزی ننوشید.

لباس و اقلام شخصی

در روز عمل از شما خواسته می‌شود تا لباس مخصوص بیمارستان بپوشید و هر پروتزی، خواه پروتزهای جزئی یا اتصالات پروتزی را بیرون بیاورید. از شما همچنین ممکن است خواسته شود سمعک، لنزهای تماسی یا عینک را خارج کنید.

احتیاط‌های دیگر

پس از عمل شما به یک دوست یا اعضای خانواده نیاز دارید تا شما را به خانه برساند. شما به دلیل اثرات داروهای آرامبخش قادر به رانندگی نخواهید بود. برای مراقبت بعد از عمل خود برنامه‌ریزی کنید.

روش انجام

برونکوسکوپی معمولاً در یک کلینیک یا بیمارستان انجام می‌شود. کل روش، شامل زمان آماده‌سازی و ریکاوری، معمولاً حدود چهار ساعت طول می‌کشد. معمولاً خود عمل برونکوسکوپی حدود 30 تا 60 دقیقه طول می‌کشد.

از شما خواسته خواهد شد تا روی میز و یا تخت دراز بکشید و دست‌های خود را در کنارتان بگذارید. شما به یک مانیتور وصل خواهید شد تا تیم مراقبت‌های بهداشتی بتواند میزان ضربان قلب، فشارخون و میزان اکسیژن را طی مراحل عمل نظارت کند.

به شما داروی مسکن تزریق خواهد شد تا کمک کند آرام باشید. شما احساس خواب آلودگی خواهید کرد، اما همچنان بیدارید.

داروهای بی‌حس کننده در گلو و احتمالاً بینی شما اسپری می‌‌شوند. این دارو که داروی بی‌هوشی نام دارد، منطقه عمل را بی‌حس می‌کند و به شما در کاهش تحریک و سرفه کردن کمک می‌کند.

در طی برونکوسکوپی یک لوله نازک به نام برونکوسکوپ در بینی یا دهان قرار می‌گیرد. برونکوسکوپ دارای یک دوربین و لنز بسیار کوچک در انتها است که تصاویر را روی یک نمایشگر نشان می‌دهد.

برونکوسکوپ به آرامی از پشت گلو، از طریق تارهای صوتی به راه های هوایی وارد می‌شود.

نمونه‌هایی از بافت و مایع ممکن است با استفاده از ابزارهای منتقل شده از طریق برونکوسکوپ برداشته شوند

بیوپسی پانچ

در حین انجام بیوپسی پانچ، پزشک از یک ابزار دایره‌ای برای نمونه‌گیری بخش کوچکی از لایه‌های عمیق‌تر پوست استفاده کرده و سوراخ کوچکی را در پوست ایجاد می‌کند.

بیوپسی برش

در طی بیوپسی برشی، پزشک از ناحیه کوچکی در پوست برای بررسی بیش‌تر، برش تهیه می‌کند. احتمال دارد بسته به اندازه برش تهیه شده، نمونه‌برداری به بخیه احتیاج داشته باشد.

بیوپسی خارجی

در حین انجام بیوپسی خارجی، پزشک یک توده یا ناحیه کامل از پوست غیر طبیعی را نمونه برداری می کند و احتمالاً نیاز به بخیه دارد. قبل از انجام عمل بیوپسی خارجی، از بی حسی موضعی استفاده می‌شود.

بیوپسی سوزنی

در طی بیوپسی سوزنی، پزشک از سوزن مخصوص برای بیرون کشیدن سلول‌ها و نمونه ها در ناحیه مشکوک استفاده می کند. بیوپسی سوزنی اغلب در تومورهایی که از طریق پوست قابل لمس هستند مانند توده‌های مشکوک پستان و غدد لنفاوی بزرگ شده استفاده می‌شود. این روش تشخیصی همزمان با یک روش تصویربرداری مانند اشعه ایکس انجام می‌گیرد.

روش‌های بیوپسی سوزنی شامل موارد زیر است:

بیوپسی سوزنی با کمک خلاء

در حین بیوپسی با کمک خلاء، با استفاده از دستگاه مکش نمونه‌های بیش‌تری از مایعات و سلول‌ها تهیه می‌شود. بیوپسی با کمک خلاء می‌تواند تعداد دفعات استفاده از سوزن را برای جمع‌آوری نمونه کاهش دهد.

بیوپسی سوزنی با هدایت تصویر

در بیوپسی با هدایت تصویر یک روش تصویربرداری مانند اشعه ایکس، سی‌تی‌اسکن، ام‌آرآی (MRI) یا سونوگرافی با یک بیوپسی سوزنی بطور همزمان صورت می‌گیرد. بیوپسی با هدایت تصویر به پزشک اجازه می‌دهد تا به مناطقی مشکوک که از طریق پوست احساس نمی‌شود مانند ناهنجاری‌های مربوط به کبد، ریه یا پروستات، دسترسی داشته باشد. در این روش برای کاهش درد، از بی‌حسی موضعی در محل بیوپسی استفاده می‌شود.

بیوپسی مغز استخوان

در صورت تشخیص ناهنجاری در خون و بررسی منشاء سرطان، پزشک می‌تواند بیوپسی مغز استخوان را توصیه کند. مغز استخوان بافت نرم و ژله‌ای مانند در مرکز توخالی استخوان‌های بزرگ بدن است که سلول‌های خونی در آن قسمت تولید می‌شوند. پزشک با تجزیه و تحلیل بیوپسی مغز استخوان می‌تواند علل اختلالات خونی را تشخیص دهد. برای گرفتن نمونه از مغز استخوان از یک سوزن ضخیم استفاده می‌شود. بیوپسی مغز استخوان که به منظور بررسی تعداد سلول‌های قرمز خون، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها (سلول‌های لخته کننده خون) صورت می‌گیرد، معمولاً برای تشخیص انواع بیماری‌های خونی هم سرطانی و هم غیر سرطانی از جمله سرطان‌های خون، مانند لوسمی، لنفوم و … استفاده می‌شود.

نمونه بیوپسی مغز استخوان معمولاً از بالای استخوان لگن، دقیقاً زیر کمر تهیه می‌شود و برای بی‌حس کردن ناحیه از بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود و ممکن است یک آرام‌بخش برای کاهش استرس و اضطراب تجویز شود.

بیوپسی آندوسکوپی

آندوسکوپی یک روش پزشکی است برای بررسی و مشاهده داخل بدن می‌باشد.

آندوسکوپی، به وسیله یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر با یک نور و دوربین در انتهای آن انجام می‌شود. ابزارهای برش کوچک می‌توانند به انتهای آندوسکوپ متصل شده تا پزشک بتواند با استفاده از آن نمونه‌های بافتی را برش دهد. نوع بی‌حسی مورد استفاده به ناحیه مورد بررسی و محل ورود آندوسکوپ بستگی دارد. لوله‌های مورد استفاده در بیوپسی آندوسکوپی را می‌توان از طریق دهان، روده، مجاری ادراری یا برش کوچک در پوست وارد کرد. نمونه‌هایی از روش‌های بیوپسی آندوسکوپی شامل سیستوسکوپی برای جمع‌آوری بافت از داخل مثانه، برونکوسکوپی برای به دست آوردن بافت از داخل ریه و کولونوسکوپی برای جمع آوری بافت از داخل روده بزرگ می‌باشد.

بیوپسی در حین عمل جراحی

بیوپسی گاهی اوقات در طی یک عمل جراحی به دلایل مختلف انجام می‌شود.

در حین عمل جراحی یک نمونه از بافت مورد نظر تهیه و بلافاصله بررسی می‌شود بیوپسی در حین عمل می‌تواند در تصمیم‌گیری در مورد نحوه مدیریت درمان به جراحان کمک کند. اگر عمل تحت بی‌هوشی انجام گیرد، مشروط بر رضایت قبلی بیمار، ممکن است یک قطعه از بافت در طول عمل جراحی به طور کامل برداشته شود. اگر سلول‌های مورد نظر را با سایر روش‌های بیوپسی قابل شناسایی نباشند یا سایر نتایج بیوپسی مفید نباشند، ممکن است بیوپسی جراحی توصیه شود. نمونه‌هایی از روش‌های بیوپسی جراحی شامل برداشتن توده پستان برای تشخیص سرطان پستان و جراحی برای برداشتن غده لنفاوی برای تشخیص لنفوم احتمالی است. برخی از روش‌های بیوپسی جراحی نیاز به بی‌هوشی عمومی و بستری شدن دارند.

بهبودی بعد از بیوپسی

بیش‌تر بیوپسی‌ها فقط به بی‌هوشی موضعی احتیاج دارند، سرپایی انجام می‌شوند و نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد. اما معمولاً در صورت انجام عمل جراحی و بی‌هوشی عمومی، بیمار یک شب در بیمارستان بستری می‌شود. میزان درد هنگام بیوپسی به محل نمونه‌گیری بستگی دارد، ولی اکثر بیوپسی‌ها بدون درد هستند. در صورت بروز درد با تجویز پزشک یا جراح خود می‌توانید مسکن مصرف کنید. برخی از بیوپسی‌ها نیاز به بخیه و پانسمان دارند. در برخی موارد بیوپسی احتمال دارد نتیجه قطعی را نشان ندهد، در این حالت، بیوپسی ممکن است تکرار شود و یا پزشک آزمایش‌های دیگری را برای تشخیص بهتر، توصیه کند.

اگر بافت از اندام داخلی مانند کبد یا کلیه تهیه شود، باید چند ساعت بعد از عمل در بیمارستان بمانید و استراحت کنید تا مطمئن شوید که احتمال خونریزی داخلی وجود ندارد. خونریزی شدید بعد از انجام بیوپسی به ندرت دیده می‌شود، اما در صورت خونریزی، ممکن است نیاز به عمل جراحی یا تزریق خون وجود داشته باشد. در خانم هایی که نمونه‌های بافتی از دستگاه تولید مثل آن‌ها مانند پوشش دهانه رحم تهیه می‌شود، احتمال دارد خونریزی موقتی واژن اتفاق بیفتد.

نتایج قابل انتظار بیوپسی

پس از نمونه‌برداری از بافت، نمونه تهیه شده در آزمایشگاه زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می‌گیرد تا ماهیت نمونه و نوع بیماری مربوطه مشخص شود. آسیب شناسان با بررسی دقیق سلول‌ها در نمونه بافتی تشخیص می‌دهند که آیا نمونه‌های تهیه شده طبیعی هستند یا غیر طبیعی‌اند.

مدت زمان لازم برای آماده شدن نتایج بیوپسی می‌تواند متفاوت باشد. در حین جراحی، یک آسیب شناس ممکن است نتایج بیوپسی را مشخص کند و طی چند دقیقه آن را به جراح گزارش دهد. نتیجه‌گیری نهایی و دقیق در مورد بیوپسی‌ها اغلب یک هفته یا بیش‌تر طول می‌کشد.